| Sonia
Gaskell-prijs 1995: Shusaku Takeuchi voor The Package
Een rondzwenkende
telefoonhoorn die een kantooremployee bedreigt, raadselachtig bewegend
serviesgoed, een liefdesduet voor man en bureau, rotte vis in de aktetas
van een klerk en bergen, bergen papier. Er wordt driftig mee rondgelopen,
vingertoppen boren zich boos in een dikke stapel, vlijtige handen spreiden
de vellen zorgzaam uit. Het zijn zo wat beelden uit The Package van Shusaku
Takeuchi. Vorige zomer stond deze voorstelling van Stichting Bodytorium
een maand lang in Felix Meritis, dat inclusief gevel en trappenhuis als
voorstellingsruimte diende. Het is naar aanleiding van deze voorstellingen
dat de commissie unaniem het advies uitbrengt, de Sonia Gaskellprijs 1995
toe te kennen aan Shusaku Takeuchi.
In The Package
is een aantal opmerkelijke eigenschappen van het werk van Shusaku vertegenwoordigd.
Ten eerste is dat het schijnbare gemak, waarmee hij elke ruimte tot de
zijne maakt, of het nu een toneel, een wateroppervlak (Floating Silhouettes),
een fabrieksterrein (Temenos) of, zoals in dit geval, een heel theater
is. De ruimtes van Felix Meritis zijn maximaal uitgebuit, waarbij de regie
voor eenheid en continuiteit zorgt. Sinds zijn komst naar Nederland heeft
de Japanse choreograaf/theatermaker/beeldend kunstenaar vele malen op locatie
gewerkt, waarbij hij een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan deze vorm
van theatermaken en bovendien de aandacht van een niet specifiek dans-gericht
publiek heeft weten te trekken.
Een tweede
aspect dat (ook) The Package tot een uitzonderlijke produktie maakt, is
dat Shusaku er uitvoerenden uit verschillende disciplines in bijeenbrengt.
Niet alleen weet hij professionele moderne èn klassieke dansers
aan zich te bionden - soms zelfs vrijwel om niet - ook mimers, acteurs
en volstrekte leken komen onder zijn begeleiding en regie tot opmerkelijke
prestaties die zijn afgesteld op persoonlijkheid, individuele bewegingskwaliteiten
en -mogelijkheden.
"Niet alleen
dansers willen zich door middel van hun lichaam uitdrukken", is zijn simpele
verklaring bij deze in Nederland vrij unieke benaderingswijze. Door middel
van improvisatie-opdrachten, waarbij hij een beeld, energie of intentie
schetst, vergaart Shusaku zijn materiaal. Daarbij beschikt hij over een
geheizinnige gave zijn performers tot reacties te verleiden, die
soms ook hèn verbazen, reden waarom hij regelmatig wordt gevraagd
voor workshops en begeleidingen aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten.
Als een beeldhouwer werkt hij de zo verkregen basisvorm uit. Op deze manier
zijn de uitzinnige dagdromen en woeste papier-orgies van het kantoorpersoneel
in The Package tot stand gekomen.
Ook de lang
in het geheugen nasmeulende beelden uit Waswax (1994) zijn zo ontstaan.
In deze produktie is echter in veel mindere mate sprake van een eenheid
en samenhang dan in The Package. Die voorstelling heeft Shusaku dan ook,
zij het tegen de financiële klippen op, gedurende langere tijd vanuit
workshops kunnen laten groeien tot een gaaf geheel. Een overeenkomst tussen
beide is het vaak surrealistische karakter van de scènes, hun zeggingskracht
en intensiteit die getuigen van een bijzonder sterk ontwikkelde, grillige
fantasie. Kenmerkend is ook het gebruik van materialen, zowel vast (in
The Package bijvoorbeeld papier) als vloeibaar (scheerzeep en was in Waswax).
Shusaku is daarbij niet bang zich aan de rand te begeven van wat goede
smaak heet te zijn, wat een prikkelende, spannende dimensie aan zijn werk
toevoegt.
Door al deze
elementen is The Package een unieke voorstlling geworden, zoals Shusaku
een unieke kunstenaar is in het Nederlandse Dansveld.
Pauline Daniëls
Francine van
der Wiel
Ed Wubbe |
home